تاریخ چاپ 2016/10/10 

روزنامه سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگــی ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ - 12 ذی الحجه 1437 - 15 سپتامبر 2016
حسن مکارمی ‪-‬ سرزمین فرهنگى ما، هم زمین و کوه و آسمان و دریاست و هم جامعه و «مردم رفته و مانده» و هم همه فرهنگ شفاهى و کتبى، باورهاى گوناگون، سنگ نوشته ها، کتاب‌هاى خطى، آثار باستانى، تمامى زیر ساختارها، پل ها و بنادر و منابع طبیعى و معدنى و غناى طبیعت، حیات وحش و همه گیاهان و درختان دور و نزدیک، همه قنات ها و رودخانه ها, همه زبان هاى از بین رفته و زبان هاى زنده چون، کردى و ترکى و بلوچى و لرى و عربى ...، همه شیوه‌هاى تولیدى و صنعتى و هنرى و صنایع ظریفه و سنت‌ها و رقص ها و بازى هاو اعیاد و نوروز، همه اعتبار و ارزش نام فرهنگى ایران در حجم این سرزمین فرهنگى نهفته است.
ابعاد سرزمین فرهنگى را مى توان در رابطه با مفاهیم دیگری چون: ملت، دولت، کشور بهترشناخت. سرزمین فرهنگى ایران دریک حجم قرار دارد و نه در یک سطح که خود شامل فرهنگ ها ، داد و ستد هاى میان این فرهنگ ها و تجربه بزرگ حاصل چندین هزارساله حرکتی است که در ایجاد و رشد میراث فرهنگى آدمى تاثیر بسزایى داشته است که شامل: اختراع و رشد نظام ادارى و دیوانی، از کوروش تا به امروز؛ شامل ساختار زبان ها و آمادگى آنها براى ساختن و یا پذیرش واژه هاست؛ شامل تولیدات فرهنگى از شفاهى تا همه فرهنگ نوشتارى ، از هزاران اثر خطى چاپ نشده تا مجموعه آثار چاپ شده و حتى ترجمه، از نخستین ترجمه‌هاى سانسکریت تا امروز؛ شامل مجموعه باورهاى مذهبى از دیر زمان در فرهنگ رسوب کرده تا مجموعه منابع کتب مدارس گوناگون این سرزمین.
به همین گونه سرزمین فرهنگى ایران شامل اسطوره هاى بجا مانده از ساکنین اولیه فلات ایران تا رگه هاى اسطوره اى بجا مانده از مهاجرین آریایى و تبادل آنها با دگر فرهنگ هاى شفاهى پیرامون است. نظام هاى تولیدى، از اختراع قنات تا چهار طاق، از اختراع مالیات و پست و آرتش منظم و دائمى تا عظمت هاى معمارى و دستاورد‌هاى هنرهاى دستى تا خوشنویسى نستعلیق نیز در این ثروت سرزمین فرهنگى مسطور است. موزاییک و تنوع و غناى فرهنگى سرزمین ما را ساکنین اولیه تمدنهاى جیرفت و لرستان و شوش تا دستاوردهاى آمده از رگه هاى مقدونى، عرب، ترک، هندو، ارمنى، ... ساخته اند.همچنین سرزمین فرهنگی ما از مهاجرت‌هاى ایرانیان از پارسیان به هندوستان تا مهاجرت‌هاى ایرانیان به قفقاز و کشورهاى پیرامون خلیج فارس تا چندین رگه مهاجرت به آفریقا و اروپا و آمریکا بافت دارد. که امروزه و براى نخستین بار با رقمى نزدیک به چهار میلیون به نیروى قابل ملاحظه اقتصادى و اجتماعى تبدیل شده است و توان درونى آن را دارند که پاره اى از جامعه مدنى متشکل باشند. همچنین سرزمین فرهنگى ما شامل تمامى تجربیات عرفانى از دوران‌هاى بسیار دور است تا امروز با تمامى دستاوردهاى شفاهى وکتبى چه در میلیون ها بیت شعر و چه در سنت‌هاى شفاهى سلسله هاى دراویش و...
پیش از ادامه، تذکر نکته اى اساسى بسیار ضروریست، مى‌بایست مفاهیم و تعاریف و نقش واژه ها را روشن سازیم، گرد و غبار از آنها بزداییم، با شفاف سازى، با اشتراک مفاهیم یکدست و مشترک بهتر مى توانیم سخن بگوییم. در بحران‌هاى تاریخى، انقلاب ها و دگرگونى هاى بزرگ، در کوتاه زمان مفاهیم نوینى همه گیر مى شوند که رابطه همه‌گیر این مفاهیم و واژه هاى حامل آنها دچار اختلال مى‌شود. و این مهم, بیشترین لطمه را به سلامت ارتباطات مردم یک جامعه وارد مى‌آورد. در مدتى بسیار کوتاه، مردمى که در محیط طبیعى، اجتماعى و تولیدى خویش زندگى کرده و رابطه اى آرام و پیوسته با واژه ها و مفاهیم برقرار کرده اند، شاهد آنند که شاید واژه‌های امروزی مفاهیم پیشین را نمایندگی نمی‌کنند.
به‌دلیل اهمیت ویژه این مبحث تلاش مى کنیم تا تعریف‌ها را در رابطه با یکدیگر بیاوریم. نه به این دلیل که خوانندگان از آنها بى اطلاع اند، بلکه بیشتر، همانگونه که پیش از این آوردیم، برای افزودن بر روشنی و گشایش همفکری و همدلی. در این نوشتار تلاش بر آن‌است که بتوانیم پاره‌ای از مفاهیم زیر را در رابطه تنگاتنگ با یکدیگر تعریف کنیم: میهن و وطن؛ مملکت و کشور؛ رژیم، نظام، حاکمیت، حکومت، دولت؛ قیام، جنبش، انقلاب؛ ملت، مردم، جامعه، امت، اجتماع، جمعیت ؛ باور، مذهب، ایدئولوژى، سنت،؛ فرهنگ، زبان، خط، مجموعه آثار گذشتگان؛ فرهنگ شفاهى، اسطوره، تاریخ؛ تمدن، تجدد، مدرنیته، مدرنیزم؛ توسعه، پیشرفت، برنامه، استراتژى- خدمات راهبردى ؛ مردمسالارى، دموکراسى.
تعاریف این مفاهیم، در زبان روزمره، در حوزه‌هاى آکادمیک و یا زبان روابط بین ملل ، به گونه اى پنهان و یا آشکار، می تواند یکى نباشد. مى بایست در نهایت به رشته اى از تعاریف همگون تن داد. ما ایرانیان در میان مردمان دیگر این کره خاکى و پهناور زندگى مى‌کنیم و با هفت میلیارد همسایه به داد و ستد و گفت و شنود مشغولیم، با آنها مرزهاى آبى وخاکى داریم، در پیمان هاى گوناگون منطقه اى و بین‌المللى سهیم و شریک هستیم، هر روزه در آسمان مرزهاى ایران هزاران نفر در عبورند و در آب هاى مرزى هزاران شناور در رفت و آمد، روزانه چند صد هزار بشکه نفت داده و در عوض عمده اى از احتیاجات روزانه خود را دریافت مى کنیم، رسانه‌هاى گوناگونى را براى دیگران احداث کرده واز رسانه هاى دیگران سود مى بریم، هر روزه میلیاردها پیام از طریق اینترنت و رسانه و شبکه هاى اجتماعى رد و بدل مى‌کنیم. و براساس طبیعت حیات آدمى این ارتباطات افزایش مى‌یابد. بر پایه این داد و ستدهاست که تا حد توان تلاش مى کنیم تا فصل مشترک تعاریف اکادمیک مورد پذیرش عرف بین الملل را مبنا قراردهیم، تا بتوانیم نتایج حاصل را در بستر جهان پویا و امروزین قراردهیم، گر‌چه بخوبى به مشکلات این پیش فرض آگاهیم...
با توجه به داده‌های فوق، این ما هستیم که به‌عنوان یک ایرانی باید بتوانیم در جهان امروز هویت خود را حفظ کرده و وزن واقعی تاریخی، فرهنگی و دینی خود را به جهان اثبات کنیم.

http://hamdelidaily.ir/index.php?newsid=18673